فضیلت متأهل

پافشاری

پافشاری بر هویت دینی ازدواج

یکی از مسایل بسیار مهم ازدواج، هویت دینی همسرگزینی است. از نظر روایات، ازدواج تنها برای برآوردن غریزه ی جنسی نیست. ازدواج هم چون دژی است که زن ومرد را در بر می گیرد و از دین و ایمان آنان پاسداری می کند. ازدواج، زن و مرد را از آلودگی به گناه، باز می دارد. بنابراین، ازدواج از این دیدگاه، نه جنبه ی اقتصادی دارد و نه جنبه ی حیوانی، بلکه دارای هویت کاملاً دینی است.
درباره ی جنبه ی معنوی و دینی ازدواج به چندحدیث بسنده می کنیم.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
هرکس ازدواج کند، نیم دینش را حفظ کرده است. پس از خدا بترسید درباره ی نیم دیگر دین تان.1
بنابراین، ازدواج از این دیدگاه، وسیله ای است برای حفظ دین و اعتقاد انسان و تکامل آن.
علی علیه السلام فرمود:
هیچ کدام از اصحاب رسول خدا ازدواج نمی کرد، مگر این که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرمود: او دین خویش را کامل کرده است.2
از سوی دیگر، احادیثی در زمینه ی دعای پیش از ازدواج، خطبه، نماز، دعاهای هنگام عقد و دعاهای هنگام عروسی و زفاف و... وجود دارد که از مجموع آن ها چنین بر می آید که در دیدگاه پیشوایان اسلام، ازدواج از جنبه ی معنوی و دینی بسیار بالایی برخوردار است. پس نگاه به ازدواج بدون در نظر گرفتن این جنبه ها، نگاهی ناقص و نامتعادل است.

نکوهش دیر شدن

نکوهش دیر شدن ازدواج

در مکتب جامع و کامل اسلام برای همه ی دوره های سنی انسان، برنامه ریزی شده است. بنابراین، هنگامی که دختر و پسر به رشد عقلی و جسمی رسیدند، باید ازدواج کنند. رها کردن این سنت الهی یا رعایت نکردن زمان مناسب آن، پی آمدهای روحی نامطلوبی برای زن و مرد دارد. از این رو، پیشوایان دینی، ما را از آن نهی کرده اند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم روزی بر بالای منبر رفت و پس از ستایش الهی فرمود:
ای مردم! همانا جبرییل از سوی خداوند لطیف و خبیر بر من نازل شد و گفت: همانا دختران باکره مانند میوه های روی درخت هستند. هنگامی که میوه رسید باید آن را چید وگرنه خورشید آن را فاسد می کند و باد آن را تباه می سازد. هنگامی که دختران باکره به دوران بلوغ (و سن ازدواج) برسند، برای آنان دوایی جز شوهر نیست وگرنه از فسادشان ایمن نباشید؛ زیرا آنان نیز بشرند.1
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اسلام با زبانی رسا و منطقی و عالی، راه کار پیش گیری از فساد و فحشا در یک جامعه ی انسانی را بیان کرده است. فساد و فحشایی که اینک جامعه های انسانی را در برگرفته است، در همین دیر شدن ازدواج دختر و پسر ریشه دارد. باری، راه چاره ی این معضل اجتماعی، ازدواج به موقع بر اساس مصالح دختر و پسر است؛ زیرا دگرگونی های جسمانی و روحانی رسیدن به سن بلوغ و هجوم غریزه های جنسی را تنها با ازدواج می توان کنترل کرد.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در حدیثی دیگر می فرماید:
از سعادت مرد این است که دخترش در خانه اش قاعده نشود (و پیش از آن شوهر کند).2
باید گفت این پافشاری در صورتی است که دختر و پسر از نظر روحی، جسمی، عقلی و مالی، آماده ی همسرداری باشند.

تشویق

تشویق به ازدواج برای افزایش نسل

اسلام بر افزایش نسل با ایمان، صالح و مؤمن پافشاری می ورزد، چنان که پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمود:
ازدواج کنید، همانا من در قیامت به فراوانی امّتم افتخار می کنم.1
چند حدیث دیگر نیز به همین مضمون وارد شده است. برای نمونه پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
چه مانعی دارد که مؤمن زن بگیرد؟ باشد که خداوند به او فرزندی روزی کند که با گفتن کلمه «لا اله الا اللّه» زمین را گران بار و سنگین سازد.2
هم چنین در حدیث زیبای دیگری فرمود:
فرزندی که در امت من به دنیا بیاید، در نظر من دوست داشتنی تر است از هر آن چه خورشید بر آن بتابد.3

افزایش روزی

ازدواج، مایه ی افزایش روزی و برکت

پیشوایان دین، ازدواج را مایه ی افزایش روزی و برکت دانسته اند. برای نمونه پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:
زن بگیرید؛ زیرا زن برای شما روزی است.1
ایشان در جای دیگری فرموده است:
رزق و روزی را با ازدواج بخواهید.2
هم چنین با اشاره به آیه ی 32 سوره ی نور می فرماید:
غنا و بی نیازی را در این آیه بجویید (یعنی ازدواج کنید).3
حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله وسلم در اهمیت این مسأله گفته است:
رحمت خداوند از درهای آسمان در چهار زمان گشوده می شود. هنگام نزول باران، هنگام نگاه کردن فرزند به صورت پدر و مادر، هنگام گشوده شدن در کعبه و هنگام ازدواج.4
امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:
رزق و روزی با زن و فرزند همراه است.5

میانجی گری

تشویق به میانجی گری در ازدواج

اهمیت ازدواج در اسلام آن گونه است که از پدر و مادر و خویشاوندان دختر یا پسر می خواهد در امر ازدواج آنان میانجی گری کنند و راه را برای آغاز زندگی مشترک دو زوج جوان بگشایند.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
هرکس، مجردی را زن دهد، خداوند در قیامت به او نظر (رحمت) می افکند.1
امام علی علیه السلام فرموده است:
بهترین میانجی گری و شفاعت آن است که بین دو نفر برای ازدواج شفیع شود تا خداوند بین آن دو را با هم جمع کند.2
امام کاظم علیه السلام می فرماید:
در روزی که هیچ سایه ای جز سایه ی عرش خداوندی نیست، سه کس در پرتو آن قرار می گیرند: نخست، مردی که برادر مسلمانش را زن دهد و... .3

آزادی

آزادی در همسرگزینی

هرچند اسلام، پدر و مادر و خویشاوندان دختر و پسر را تشویق می کند، شرایط ازدواج را برای فرزندان خویش، فراهم سازند، ولی اجازه نمی دهد که آنان دختر و پسر را از برگزیدن همسر آینده ی خود محروم سازند. اسلام از پی آمد ازدواج های اجباری آگاه است؛ زیرا دختر و پسری که با زور و اکراه به ازدواج هم درآیند، سرانجام با طلاق از هم جدا خواهند شد. بنابراین، اسلام در انتخاب همسر، نظر دوطرف زندگی را شرط می داند. «ابن ابی یعفور» به امام صادق علیه السلام عرض کرد: می خواهم با زنی ازدواج کنم، ولی پدر و مادرم، دیگری را برای من می خواهند و در نظر گرفته اند، چه کنم؟ امام علیه السلام فرمود:
با آن کس که دوست داری، ازدواج کن و دختری را که پدر و مادرت خواسته اند، برمگزین.1
یکی از نکته های مهم در این زمینه، افزون بر آزادی در همسر گزینی، جایز بودن دیدن و آگاهی یافتن از وضع روحی و جسمی همسر آینده است. بر اساس روایات، اگر کسی، زنی را برای ازدواج برگزید، می تواند برای آگاهی از ویژگی های جسمی او به محدوده ای از بدنش بنگرد.
«محمد بن مسلم» از امام باقر علیه السلام پرسید: آیامردی که می خواهد با زنی ازدواج کند، می تواند به او بنگرد؟
امام علیه السلام فرمود:
آری، همانا او به گران ترین بها، زن را می خرد2 (پس می تواند به زن بنگرد).3
در حدیث دیگری، «حسن بن سری» از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا مردی که می خواهد با زنی ازدواج کند، می تواند به دقت به پشت و روی بدن زن بنگرد؟ امام علیه السلام پاسخ فرمود:
مانعی ندارد زنی را که می خواهد با او ازدواج کند از پشت سر یا جلو ببیند.4
هم چنین پیامبراسلام صلی الله علیه و آله وسلم به یکی از صحابه که از زنی خواستگاری کرده بود، فرمود:
صورت و دست هایش را ببین.5
از دیگر موضوع های مطرح شده در روایات، ملاک های گزینش همسر و وظایف همسران نسبت به یکدیگر است که در جای خود، درباره ی آن بحث شده است.

نتیجه

نتیجه:

1 ـ ازدواج یک عمل عبادی و دارای جنبه ی معنوی و دینی است.
2 ـ نباید تنها از دیدگاه ارضای غریزه ی جنسی به آن نگریست.
3 ـ تشویق فراوان اسلام به ازدواج یا میانجی گری در آن، نشان دهنده ی جایگاه والای این موضوع در اسلام است.
4 ـ بر خلاف ادیان و مکتب های دیگر، اسلام ـ چون دین کاملی است ـ برای همه ی مراحل و شرایط و ویژگی های این امر مهم، برنامه ریزی کرده است.
5 ـ نگاه اسلام، قرآن و روایات اسلامی به ازدواج، نگاهی ژرف، همه جانبه، آسمانی، جذاب و شیرین است.

برگرفته شده از :

کتاب : پیوند آسمانی 

نوشته شده توسط :سيد احمد حبيب نژاد